Theo y học cổ truyền Trung Hoa, vào mùa đông dương khí của trời đất suy yếu, vạn vật tàng ẩn lại, cây cối se sắt, nhiều loại động thực vật gần như trong trạng thái ngủ đông, chuẩn bị tinh thần cho mùa xuân năm tới phát triển. Thời điểm này, dương khí tiềm ẩn, có lợi cho tinh khí bổ xung và tích lũy. Cho nên dưỡng sinh vào mùa đông thì cần phải tàng tinh, dưỡng âm phòng hàn, nghỉ ngơi phải điều độ, việc phòng thất cần hợp lý, không được quá lao lực.
Ảnh minh họa
Theo quan niệm của y học cổ truyền Việt Nam, dưỡng sinh là sự kết hợp hài hòa giữa 4 phương diện: lối sống, chế độ ăn uống, thái độ tinh thần và rèn luyện. Một phần quan trọng của quy tắc dưỡng sinh là thích ứng với âm dương của bốn mùa để phòng ngừa bệnh tật.
Chung quy lại để dưỡng sinh tốt nhất vào mùa đông bạn nên thực hiện các cách sau:
1. Ăn uống đúng cách
Việc ăn uống phải tùy vào cơ địa của mỗi người. Mỗi trường hợp, cơ địa sẽ có một phương pháp dùng thuốc riêng. Tránh lạm dụng quá nhiều thực phẩm, hại cho sức khỏe.
Dưỡng sinh mùa đông ăn uống coi trọng bồi bổ cơ thể một cách khoa học như sau:
Ăn bồi bổ cơ thể phải dựa vào cơ địa mỗi người
Người dương khí hư thì phải chọn ăn thịt dê, chó, gà.
Người khí và huyết đều hư có thể ăn thịt ngan, vịt, gà đen...
Người không thích hợp ăn các loại đồ sống, đồ lạnh có thể ăn kỷ tử, táo đỏ, mộc nhĩ, vừng đen…
Buổi sáng ăn cháo nóng, buổi tối ăn ít lại là phương pháp tốt nhất để bảo vệ dạ dày. Các loại cháo như cháo nếp táo đỏ, cháo bát bảo, cháo hạt kê là thích hợp nhất.
Khi bồi bổ sức khỏe mùa đông cũng cần để dạ dày có quá trình thích ứng, cách tốt nhất là ăn món thịt bò ninh táo đỏ, lạc ninh đường đỏ, ngoài ra còn có thể nấu canh thịt bò với táo đỏ và gừng, giúp điều chỉnh chức năng của dạ dày.
Uống nước ấm mỗi ngày
Uống nước ấm/nóng vào mua đông để cơ thể được nuôi dưỡng tốt hơn. Uống nước nóng còn được xem là phương thuốc chữa tất cả các bệnh từ cảm lạnh.
Uống trà nóng rất tốt cho cơ thể, trà chứa rất nhiều loại vitamin và nguyên tố vi lượng cần thiết trong cơ thể, nhất là trà xanh còn có thể phòng chống ung thư, có tác dụng bảo vệ sức khỏe rất tốt, những người làm việc cả ngày trước máy tính và làm nghề lái xe càng nên uống trà thường xuyên.
Mùa đông, để chống chọi với cái lạnh cơ thể cần rất nhiều năng lượng và lượng nước cơ thể bài tiết qua đường mồ hôi và nước tiểu giảm, nhưng các tế bào nuôi dưỡng đại não và các cơ quan khác trong cơ thể hoạt động bình thường, cơ thể vẫn cần được cung cấp một lượng nước cần thiết để đảm bảo cho quá trình trao đổi chất. Vì vậy, nên cung cấp khoảng 1,5-2 lít nước cho cơ thể mỗi ngày.
2. Dương sinh không thể thiếu vận động, tập luyện
Vận đông và tập luyện luôn luôn là cần thiết bất cứ vào thời điểm nào trong năm. Nhưng vào mùa đông lạnh giá, con người dễ bị ì chệ, lười tập và thích ở trong nhà ấm áp… khiến cho cơ thể không linh hoạt, uể oải, mệt mỏi và dễ mắc nhiều bệnh.
Mùa đông nên tập luyện vừa phải để cơ thể ra ít mồ hôi tăng cường sức khỏe. Nên kết hợp cả động và tĩnh, chạy hoặc tập các bài thể dục đến khi ra ít mồi hôi là được. Nếu ra nhiều mồ hôi sẽ làm tổn thương khí trong cơ thể, như vậy sẽ trái với nguyên tắc dưỡng sinh "Thu Đông dưỡng âm".
Ảnh minh họa
Bạn cũng có thể vận động và tập luyện trong nhà cho ấm áp và tránh gió to dễ cảm lạnh. Một số hoạt động thể dục thể thao phù hợp như: Thái cực quyền, oga, thiền... hoặ chạy bộ chậm, khiêu vũ, bóng chuyền, cầu lông...
3. Dưỡng sinh ngay cả trong ngủ nghỉ và giữ ấm
Giữ ấm đầu và cổ
Mùa đông âm khí nhiều, trời lạnh và gió to rất dễ sinh ra cảm lạnh, nghẹt mũi và các bệnh mãn tính dễ tái phát hoặc nặng hơn như bệnh viêm xoang, dị ứng.
Đồng thời, hãy lưu ý giữ ấm cho cơ thể đặc biệt và đầu và cổ, nơi có nhiều huyệt vị quan trọng, khi có gió to rất dễ bị trúng gió và ốm.
Ngân châm rất kỳ diệu
Mùa đông đôi chân của nhiều người thường rất lạnh. Chỉ bằng ngâm chân với nước ấm mỗi ngày, tốt nhất là kết hợp massage các huyệt vị trên hai bàn chân. Mỗi ngày nên kiên trì đi bộ ít nhất 30 phút. Buổi sáng và buổi tối kiên trì massage lòng bàn chân để thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu.
Mùa đông đi ngủ sớm
Buổi tối nên đi ngủ sớm sẽ có tác dụng dưỡng dương khí, dậy muộn giúp củng cố âm tinh cho cơ thể, và nhớ giữ đủ ấm khi ngủ. Dưỡng sinh trong mùa đông đối với giấc ngủ đủ là rất quan trọng, nó sẽ tái tạo ra năng lượng cho một ngày mới.
4. Dưỡng sinh điều chỉnh tinh thần
Mùa đông thời tiết giá lạnh, dễ khiến tâm trạng chùng xuống. Những hoạt động về thể chất, môi trường sống rộng rãi thoáng khí và cách ăn uống phù hợp chính là liều thuốc tốt nhất giải tỏa buồn phiền, giúp bạn lấy lại tinh thần sảng khoái cho những ngày kế tiếp.
