Món ăn quê mùa nhưng bổ dưỡng
Ở các vùng quê Việt Nam, cá chạch là thứ chẳng mấy xa lạ. Nhỏ nhắn, màu sắc không nổi bật, trơn tuột và sống bám vào bùn đất – nhìn thoáng qua, nhiều người có lẽ chẳng muốn đụng đũa. Nhưng đối với những ai từng ăn qua, từng hiểu giá trị của nó, thì đây lại là một món quý.
Thứ khiến cá chạch được ví như “nhân sâm dưới nước” không phải vì giá trị kinh tế, mà là ở giá trị dinh dưỡng vượt trội, khó ngờ tới. Chỉ cần một phần nhỏ cũng đủ cung cấp năng lượng dồi dào, khoáng chất thiết yếu và cả những dưỡng chất giúp trí óc minh mẫn, xương cốt vững vàng.
Giàu dinh dưỡng hơn cả cá hồi, sữa bò cũng phải “nhường chỗ”
Nếu so sánh về hàm lượng dinh dưỡng, cá chạch thật sự là một trường hợp “ngoài hình thức, trong chất lượng”. Rất nhiều loại cá được quảng bá là giàu protein, giàu omega-3… nhưng cá chạch lại lặng lẽ vượt mặt trong nhiều chỉ số.
Chẳng hạn, cùng trọng lượng 100g, cá chạch có thể cung cấp tới 20g protein – cao hơn cả cá hồi vốn nổi tiếng về đạm. Không chỉ thế, nó còn chứa lượng canxi đáng kinh ngạc, gần gấp 3 lần sữa bò. Trong khi 100g sữa bò chỉ khoảng 100mg canxi, thì cá chạch lại có thể mang đến gần 300mg.
Điều này lý giải vì sao ngày xưa, ở quê, người lớn tuổi thường dặn: “Trẻ con, người già, người mới ốm dậy, cứ nấu cháo cá chạch mà ăn.” Không cần thực phẩm chức năng đắt đỏ, một bữa canh cá chạch nấu chua hay chạch kho nghệ cũng đủ giúp cơ thể được nạp năng lượng lành mạnh, tự nhiên.
Không chỉ tốt cho xương khớp mà còn cho máu và trí não
Ngoài canxi và protein, cá chạch còn nổi bật bởi lượng sắt và axit béo tự nhiên, đặc biệt tốt cho phụ nữ và người lớn tuổi. Với lượng sắt cao hơn cả thịt bò nạc, cá chạch giúp phòng chống thiếu máu, hỗ trợ lưu thông máu huyết mà không lo hấp thu quá nhiều chất béo xấu như khi ăn thịt đỏ.
Điều bất ngờ hơn, cá chạch cũng chứa DHA và EPA – hai dưỡng chất vốn được nhắc đến nhiều khi nói về trí nhớ và sức khỏe tim mạch. Thường thì những chất này chỉ phổ biến trong các loại cá biển đắt đỏ. Thế nhưng trong cá chạch – loại cá nước ngọt, dân dã – hàm lượng lại không hề thua kém.
Có thể bạn không để ý, nhưng trong những gia đình có người lớn tuổi, hay có trẻ em biếng ăn, thì món cá chạch thường xuất hiện âm thầm như một cách bồi bổ nhẹ nhàng, hiệu quả mà lại tiết kiệm.
Ăn thế nào để phát huy tối đa công dụng?
Tuy giàu dinh dưỡng nhưng cá chạch cũng không phải là món có thể ăn bừa. Vì sống dưới bùn, cơ thể nhỏ và hay chui rúc, cá chạch có nguy cơ mang ký sinh trùng nếu không được sơ chế và nấu chín kỹ.
Vì thế, tốt nhất là nên chế biến theo cách truyền thống như kho nghệ, nấu canh chua, hay đơn giản là chiên giòn. Những cách này không chỉ làm dậy hương vị cá chạch, mà còn đảm bảo an toàn, dễ ăn và dễ tiêu hóa.
Ngoài ra, người có bệnh gout, mỡ máu cao hoặc đang điều trị tăng axit uric cũng cần lưu ý liều lượng. Dù tốt đến đâu, nhưng nếu ăn quá nhiều một cách không kiểm soát thì cũng không thể tốt cho sức khỏe.
Thêm cá chạch vào mâm cơm – một lựa chọn thông minh
Trong thời đại mà thực phẩm bị “thổi giá” bởi các chiêu quảng cáo, việc tìm về những món ăn giản dị, tự nhiên như cá chạch lại trở thành một lựa chọn khôn ngoan. Không cần đến siêu thị cao cấp, không cần đến những sản phẩm đóng gói đắt tiền – cá chạch vẫn mang lại giá trị thật cho cơ thể.
Có thể bạn từng bỏ qua nó chỉ vì vẻ ngoài, nhưng một khi đã hiểu được những gì cá chạch mang lại, bạn sẽ thấy đây là một món ăn rất đáng để đưa vào thực đơn hằng tuần.
Không phải ngẫu nhiên mà dân gian gọi cá chạch là “nhân sâm dưới nước”. Đó không chỉ là cách nói ví von, mà còn là lời nhắc nhớ về một món ăn nhỏ bé nhưng đầy giá trị – như chính những điều giản dị vẫn luôn âm thầm nuôi dưỡng chúng ta mỗi ngày.
