Hạt đậu đen vẫn được dùng nhiều làm thực phẩm, làm xôi, làm bánh hoặc chế biến thành đồ uống. Trong đó phổ biến nhất là nấu chè đậu đen. Nghiên cứu cho thấy đậu đen có nhiều vitamin, giàu sắt, tốt cho máu, giúp cải thiện sắc tố da.
Mùa hè cũng là mùa thu hoạch đậu đen, cách mà nhiều người áp dụng nhất là nấu chè, cho thêm mật hoặc đường để nguội và sử dụng. Chè đậu đen được cho là giúp giải nhiệt rất tốt. Nhiều người còn chia sẻ công thức dùng đậu đen, đậu xanh, đậu nành và mật mong kết hợp để cho ra một loại nước “thần thánh” giúp bồi bổ cơ thể.
Nhưng các chuyên gia cho rằng những cách nấu trên chưa thật sự mang lại tác dụng giải nhiệt tốt, thậm chí nếu “bon miệng” dùng nhiều còn có nguy cơ gây hại cho sức khỏe.
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm – nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, đậu đen mang lại nhiều tác dụng với sức khỏe. Khi sử dụng có thể dùng nguyên đậu đen hoặc kết hợp với các loại thực phẩm khác. Nhưng bà Lâm khuyên nếu dùng đậu đen để nấu nước uống thì chỉ nên dùng một loại thực phẩm này sẽ mang lại nhiều giá trị cho sức khỏe hơn là kết hợp.
Bác sĩ Lâm cho hay: “Khi sử dụng, mọi người có thể dùng đậu đen rang chín thơm sau đó đun (hãm nước sôi) rồi dùng nước uống. Uống như vậy giúp cơ thể vừa thanh mát lại nhận được nhiều vitamin, khoáng chất từ loại hạt này”.
Bác sĩ Lâm cho biết việc mọi người kết hợp với nhiều thực phẩm khác, nhất là đường hay mật mía, mật ong sẽ khiến năng lượng trong cốc nước đỗ đen tăng lên nhiều lần, trong khi dùng đồ quá ngọt sẽ khiến cơ thể sinh nhiệt và nóng hơn. Đáng cảnh báo hơn, việc dùng nhiều đồ ngọt còn khiến chúng ta dễ có nguy cơ mắc nhiều bệnh mãn tính khác, gây tăng cân, tạo áp lực cho gan… Nếu uống nước đậu đen pha thêm đường ngay trước bữa ăn bạn có thể còn dễ chán ăn.
Lời khuyên của bác sĩ Lâm là: “Mọi người có thể cho thêm đồ ngọt vào nước đậu đen nhưng chỉ với lượng rất ít để kích thích vị giác. Dưới góc độ dinh dưỡng, chúng tôi khuyến cáo không nên ăn nhiều đồ ngọt”.
Theo lương y đa khoa Vũ Quốc Trung, đậu đen được ví như “vàng đen” mùa hè vì giải nhiệt tốt và có hàm lượng dinh dưỡng cao. Trong 100g đậu đen chứa 24,4g protein, 1,7g lipid, 53,3g glucid và nhiều axit amin thiết yếu cho cơ thể như vitamin A, B1, B2,… Vì có nhiều dinh dưỡng, ít chất béo nên có thể dùng đậu đen cho nhiều đối tượng, thậm chí là người huyết áp cao, tiểu đường nhưng cần lưu ý không cho thêm đường.
Đối với người lớn, trẻ nhỏ thường xuyên bị táo bón nên dùng nước đậu đen để giúp bổ gan thận. Những người huyết áp cao suy nhược cơ thể dùng đậu đen cũng rất tốt. Người bị nóng trong phá nhiệt ra ngoài nên dùng đậu đen để thanh nhiệt và có làn da mịn màng.
Người mắc bệnh viêm đại tràng, người tùy vị h ư người đi ngoài phân lỏng, tiêu chảy, tiêu hóa kém không dùng đậu đen. Nếu muốn dùng thì nên rang hạt đậu đen để nấu nước uống nhưng chỉ dùng với số lượng ít.
Ông Trung cũng lưu ý thêm, khi dùng đậu đen du theo cách nào mọi người cũng không nên ăn sống và chỉ dùng số lượng có hạn vì hạt đậu đen nhiều sắt, dùng nhiều có thể gây dư sắt trong cơ thể.
